Fakultatywne zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności

W poprzednim artykule zatytułowanym „Obligatoryjne zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności” opisałem sytuacje, w których Sąd musi zarządzić wobec skazanego wykonanie kary pozbawienia wolności. Gdy zachodzą przesłanki określone w art.75 §1, 1a i 2a k.k. Sąd został pozbawiony przez ustawodawcę swobody przy podejmowaniu decyzji w zakresie zarządzenia wykonania wobec skazanego (odwieszenia) orzeczonej kary pozbawienia wolności. Wynika to z jednoznacznego brzmienia przepisów art.75 §1, 1a i 2a k.k., zgodnie z którymi w opisanych w nich przypadkach Sąd zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności, a więc musi taką decyzję podjąć.

W tym artykule omówię przypadki, opisane w art.75 §2 i 3 k.k.,w których Sąd nie musi, lecz może postanowić o zarządzeniu wykonania wobec skazanego kary pozbawienia wolności. Wynika to z brzmienia przepisów art.75 §2 i 3 k.k, w myśl którego Sąd może zarządzić skazanemu karę pozbawienia wolności. W tych przypadkach skazany ma szansę na przekonanie Sądu, że osadzenie go w zakładzie karnym jest nieuzasadnione.

Okoliczności, w których Sąd może postanowić o zarządzeniu wykonania wobec skazanego kary pozbawienia zostały opisane w  art. 75 § 2 i 3 k.k.

Zgodnie z § 2 i 3 art. 75 k.k. Sąd może zarządzić wykonanie wobec skazanego kary pozbawienia wolności gdy:

• • skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności w tym czasie popełnił przestępstwo, które nie jest przestępstwem podobnym do przestępstwa, za które została mu wymierzona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Popełnienie przestępstwa stanowi najbardziej rażący przejaw naruszenia porządku prawnego, ale naruszenie to może przybrać także inne formy. Podstawą zarządzenia wykonania kary może być np. skazanie za przestępstwo nieumyślne, negatywna opinia kuratora, a nawet toczące się przeciwko skazanemu postępowanie karne, w którym nie zapadł jeszcze prawomocny wyrok.

• • skazany uchyla się od uiszczenia orzeczonej wobec niego kary grzywny. Przy ocenie tej przesłanki Sąd bada czy grzywna rzeczywiście nie została zapłacona oraz czy fakt nie zapłacenia grzywny jest rezultatem uchylania się od jej zapłaty przez skazanego czy wynika z faktycznego braku możliwości jej zapłacenia, np. z uwagi na ciężką sytuację finansową. Konieczne jest zatem ustalenie przez Sąd, czy sprawca miał możliwość uiszczenia grzywny, chociażby w części.

• • skazany uchyla się od dozoru kuratora sądowego. W tym przypadku Sąd bierze pod uwagę treść obowiązków nałożonych na skazanego w związku z dozorem, które wynikają z przepisów Kodeksu karnego wykonawczego. Z uchylaniem się od dozoru będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy sprawca miał obiektywną możliwość wykonania nałożonych na niego obowiązków, a ich niewykonanie jest wynikiem podjętej przez niego decyzji.

• • skazany uchyla się od wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego. Również w tym wypadku Sąd bada czy niewykonanie obowiązku nastąpiło w sytuacji, gdy sprawca miał możliwość wykonania obowiązków lub orzeczonych środków karnych i z powodu ich niewykonania można mu postawić zarzut. Podejmując decyzję w przedmiocie zarządzenia wykonania kary, Sąd rozważa również, w jakim stopniu niewykonanie nałożonych na sprawcę obowiązków lub środków karnych wpływa na ocenę prognozy kryminologicznej, która była podstawą decyzji o warunkowym zawieszeniu jej wykonania.

Gdy Sąd z urzędu, albo na wniosek kuratora wyznaczy posiedzenie celem zarządzenia wykonania wobec skazanego kary pozbawienia wolności, skazany powinien przygotować i wysłać do Sądu pismo – wniosek o odstąpienie od zarządzenia wykonania wobec niego kary pozbawienia wolności.  Temat ten zostanie przeze mnie  omówiony w jednym z kolejnych artykułów zatytułowanym „Wniosek do Sądu o odstąpienie od zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności.”